Ọrịa Chikungunya (CHIKV).

Chikungunya nje (CHIKV) bụ nje na-ebute anwụnta na-ebutekarị ahụ ọkụ Chikungunya. Nke a bụ nchịkọta zuru ezu nke nje a:

1. Nje Virus Njirimara

• Nhazi: Ọ bụ nkeTogaviridaeezinụlọ, genusAlfavirus.
• Genome: nje virus RNA ziri ezi nwere otu eriri.
• Ụzọ mbufe: Aedes aegypti na Aedes albopictus na-ebufe ya, otu vectors dị ka nje dengue na Zika.

• Mpaghara na-efe efe: Mpaghara okpomọkụ na ebe okpomọkụ dị na Africa, Eshia, America, na agwaetiti Indian Ocean.

2. Clinical arụmọrụ

• Oge nnabata: Ọtụtụ mgbe 3-7 ụbọchị.
• Mgbaàmà ndị a na-ahụkarị:
  • Nnukwu ahụ ọkụ mberede (>39°C).
  • Ihe mgbu nkwonkwo siri ike (na-emetụtakarị aka, nkwojiaka, ikpere, wdg), nke nwere ike ịdịru izu ruo ọnwa.
  • Ihe ọkụ ọkụ maculopapular (ọ na-adịkarị na ogwe na akụkụ aka).
  • Ahụ mgbu, isi ọwụwa, ọgbụgbọ tec.
• Mgbaàmà na-adịghị ala ala: Ihe dị ka 30% -40% nke ndị ọrịa na-enweta mgbu nkwonkwo na-adịgide adịgide, nke nwere ike ịdịru ọnwa ma ọ bụ ọbụna afọ.
• Ihe ize ndụ nke ọrịa siri ike: Ụmụ amụrụ ọhụrụ, ndị agadi na ndị ọrịa na-arịa ọrịa na-adịghị ala ala nwere ike ịmalite nsogbu akwara ozi (dịka maningitis) ma ọ bụ ọnwụ, mana ọnụ ọgụgụ ndị na-anwụ anwụ dị ala (<1%).

3. Nchọpụta na ọgwụgwọ

• Ụzọ nchọpụta:
  • Nnwale serological: ọgwụ mgbochi IgM/IgG (a na-achọpụta ihe dịka ụbọchị 5 mgbe mmalite).
  • Nnwale anụ ahụ: RT-PCR (nchọpụta RNA viral n'oge nnukwu oge).
  • Kwesịrị ịdị iche nadengue ahụ ọkụ, nje Zika, wdg (ihe mgbaàmà ndị yiri ya)
• Ọgwụgwọ:
  • Enweghị ọgwụ mgbochi nje a kapịrị ọnụ, yana nkwado symptomatic bụ ọgwụgwọ bụ isi:
    • Mgbu mgbu / ahụ ọkụ (zere aspirin n'ihi ihe ize ndụ ọbara ọgbụgba).
    • Hydration na izu ike.
    • Mgbu nkwonkwo na-adịghị ala ala nwere ike ịchọ ọgwụ mgbochi mkpali ma ọ bụ physiotherapy.

4. Usoro mgbochi

• Njikwa anwụnta:
  • Jiri ụgbụ anwụnta na ihe na-egbochi anwụnta (gụnyere DEET, picaridin, wdg).
  • Wepu mmiri na-adịghị mma (belata ebe anwụnta na-amụ).
• Ndụmọdụ njem: Kpachara anya mgbe ị na-eme njem na mpaghara ndị nwere nsogbu ma yikwasị uwe nwere ogologo aka.
• Mmepe ịgba ọgwụ mgbochi ọrịa: N'ihe dị ka afọ 2023, ọnwebeghị ọgwụ mgbochi azụmaahịa ka ewepụtara, mana ụfọdụ ọgwụ mgbochi ndị a na-eme ntuli aka nọ na nnwale ụlọ ọgwụ (dịka ọgwụ mgbochi nje dị ka nje).

5. Mkpa ahụike ọha

• Ihe ize ndụ nke ntiwapụ: N'ihi nkesa nke anwụnta Aedes na ihu igwe na-ekpo ọkụ, oke mgbasa ozi nwere ike gbasaa.
• Ọrịa na-efe efe zuru ụwa ọnụ: N'afọ ndị na-adịbeghị anya, ntiwapụ ewerela n'ọtụtụ ebe na Caribbean, South Asia (dị ka India na Pakistan) na Africa.

6. Isi ọdịiche siDengueAhụ ọkụ

• Myirịta: Anwụnta Aedes na-ebunye ha abụọ ma nwee mgbaàmà yiri ya (ọkụ ọkụ, ọkụ ọkụ).
• Ihe dị iche iche: Chikungunya bụ ihe mgbu nkwonkwo siri ike mara, ebedengueo yikarịrị ka ọ ga-ebute ọbara ọgbụgba ma ọ bụ ujo.

Mmechi:

Anyị Baysen Medical na-elekwasị anya mgbe niile na usoro nyocha iji melite ogo ndụ. Anyị na-emepụta 5 technology nyiwe- Latex, colloidal gold, Fluorescence Immunochromatographic Assay, Molecular, Chemiluminescence Immunoassay.Anyị na-elekwasị anya na-anwale maka ọrịa na-efe efe, anyị nwere.Nnwale Dengue NSI ngwa ngwa,Dengue IgG/IgM ule ngwa ngwa, Dengue NSI na IgG/IgM combo ngwa ngwa ule