Fa'ama'i fa'ama'i pipisi e namu: fa'amata'u ma puipuiga

Namu_2023_Web_Banner

O namu o se tasi o manu sili ona mataʻutia i le lalolagi. O a latou ū e feaveaʻi ai le tele o faamaʻi mataʻutia, ma iʻu ai i le faitau selau afe o tagata maliliu i le lalolagi aoao i tausaga taʻitasi. E tusa ai ma faʻamaumauga, o faʻamaʻi e mafua mai i le namu (e pei o le malaria ma le dengue fever) e aʻafia ai le faitau selau miliona o tagata, ma avea ma lamatiaga ogaoga i le soifua maloloina lautele. O lenei tusiga o le a faʻaalia ai faʻamaʻi pipisi e mafua mai i le namu, o latou auala e feaveaʻi ai, ma auala e puipuia ai ma pulea.


I. E Fa'afefea ona Fa'asalalauina Fa'ama'i e Namu?

Namu e fa'asalalauina fa'ama'i fa'ama'i (viruses, parasites, etc.) mai tagata po'o manu ua a'afia i tagata soifua maloloina e ala i le susuina o le toto. O le faagasologa o felauaiga e aofia ai:

  1. Uu o se tagata ua pisia: E manavaina e le namu le toto o lo'o iai le fa'ama'i.
  2. Fa'ateleina o fa'ama'i i totonu o le namu: O le siama po'o le namu e tupu a'e i totonu o le namu (fa'ata'ita'iga, Plasmodium e fa'auma lona ta'amilosaga ola i totonu o le namu Anopheles).
  3. Tuuina atu i se talimalo fou: A toe utia e le namu, e ulufale le pathogen i le tino e ala i faua.

O ituaiga namu eseese e feavea'i fa'ama'i eseese, e pei o:

 

  • Aedes aegypti– Dengue, Chikv, Zika, Fiva Samasama
  • Anopheles namu– Malaria
  • Namu Culex– Vairusi o le West Nile, Japanese Encephalitis

II. O Fa'ama'i Fa'ama'i Fa'ama'i e Avea e Namu

(1) Fa'ama'i Viral

  1. Fiva Dengue
    • Patogen: Dengue virus (4 serotypes)
    • Fa'ailoga: O le fiva maualuga, tiga o le ulu, tiga o maso; e ono aga'i atu i le toto po'o le te'i.
    • Itulagi endemic: Eria ma le vevela (Southeast Asia, Latin America).
  2. Fa'ama'i Zika Virus
    • Tulaga lamatia: Fa'ama'i i fafine ma'itaga e mafai ona mafua ai le microcephaly i pepe; feso'ota'i ma fa'afitauli o le neura.
  3. Chikungunya Five

    • Mafuaaga: Fa'ama'i Chikungunya (CHIKV)
    • Ituaiga autu namu: Aedes aegypti, Aedes albopictus
    • Fa'ailoga: O le fiva maualuga, tiga tuga o ponaivi (e ono tumau mo ni nai masina).

4.Fiva samasama

    • Fa'ailoga: fiva, jaundice, toto; maualuga le oti (vaccine maua).

5.Encephalitis Iapani

    • Vector:Culex tritaeniorhynchus
    • Fa'ailoga: Encephalitis, maualuga le maualuga o le oti (masani i nuu i tua o Asia).

(2) Fa'ama'i Parasi

  1. Malaria
    • Patogen: Malaria parasite (Plasmodium falciparum e sili ona oti)
    • Fa'ailoga: Ma'alili i taimi uma, fiva maualuga, ma le anemia. E tusa ma le 600,000 maliu i tausaga taʻitasi.
  2. Lymphatic Filariasis (Elephantiasis)

    • Patogen: Anufe Filarial (Wuchereria bancrofti,Brugia malayi)
    • Fa'ailoga: Fa'aleagaina o le Lymphatic, e o'o atu ai i le fulafula o vae po'o le itutinosa.

III. E fa'afefea ona puipuia fa'ama'i mai namu?

  1. Puipuiga o le Tagata Lava Ia
    • Fa'aaogā le namu (e iai le DEET po'o le picaridin).
    • Fai ni lavalava umi lima ma fa'aoga upega namu (aemaise lava i latou e togafitia ile iniseti fa'ama'i).
    • Aloese mai le alu i fafo i le vaitau o le namu (pouliuli ma taeao).
  2. Puleaina o le Siosiomaga
    • Aveese vai o lo'o tumau (fa'ata'ita'iga, i totonu o fagu fugala'au ma pa'u) e puipuia ai le fa'atupuina o namu.
    • Sausau ni iniseti i lou alalafaga po'o le fa'aogaina o mea ola (fa'ata'ita'iga, fa'afailele i'a namu).
  3. Tuiina
    • O le fiva samasama ma le Japanese encephalitis tui e puipuia lelei.
    • Ole tui ole fiva Dengue (Dengvaxia) e maua i nisi o atunu'u, ae fa'atapula'aina lona fa'aogaina.

IV. Lu'itau ole Lalolagi ile Puleaina o Fa'ama'i

  • Suiga o le tau: O fa'ama'i e feavea'i e namu o lo'o sosolo atu i itu tau malulu (fa'ata'ita'iga, dengue i Europa).
  • Tete'e o iniseti: O lo'o fa'atupula'ia e namu le tete'e atu i iniseti masani.
  • tapula'a tui: O tui malaria (RTS,S) e iai se vaega o le aoga; e mana'omia ni fofo sili atu.

Fa'ai'uga

O fa'ama'i e feavea'i e namu o lo'o tumau pea le fa'amata'u tele o le soifua maloloina i le lalolagi, ae maise lava i vaega o le teropika. O le puipuia lelei-e ala i le taofiofia o namu, tui, ma faiga fa'alesoifua maloloina lautele-e mafai ona matua fa'aitiitia fa'ama'i. Felagolagomai fa'ava-o-malo, fa'atekonolosi fou, ma fa'alauiloa lautele o le ki lea i le fa'afefeina o nei fa'ama'i i le lumana'i.

Baysen Medicalo lo'o taula'i i taimi uma i metotia fa'ata'ita'i e fa'aleleia ai le lelei o le olaga. Ua matou atiina ae 5 tulaga faatekonolosi- Latex, colloidal auro, Fluorescence Immunochromatographic Assay, Molecular, Chemiluminescence Immunoassay.We mauaDen-NS1 Su'ega vave, Den-IgG/IgM su'ega vave, Su'ega vave o le Dengue IgG/IgM-NS1 Combo, Mal-PF Su'ega vave, Mal-PF/PV Su'ega vave, Mal-PF/PAN Su'ega vave mo le vave su'esu'eina o nei fa'ama'i pipisi .


Taimi meli: Au-06-2025