چقدر در مورد سلامت کلیه‌ها می‌دانید؟

کلیه‌ها اندام‌های حیاتی بدن انسان هستند که وظایف مختلفی از جمله فیلتر کردن خون، دفع مواد زائد، تنظیم تعادل آب و الکترولیت، حفظ فشار خون پایدار و تقویت تولید گلبول‌های قرمز خون را بر عهده دارند. با این حال، تشخیص مشکلات کلیوی در مراحل اولیه اغلب دشوار است و زمانی که علائم آشکار می‌شوند، ممکن است بیماری کاملاً جدی شده باشد. بنابراین، برای همه بسیار مهم است که اهمیت سلامت کلیه را درک کنند و بیماری کلیوی را به موقع تشخیص داده و از آن پیشگیری کنند.

وظایف کلیه‌ها

کلیه‌ها در دو طرف کمر شما قرار دارند. آن‌ها لوبیا شکل و تقریباً به اندازه یک مشت هستند. وظایف اصلی آن‌ها شامل موارد زیر است:

1. تصفیه خون:کلیه‌ها هر روز حدود ۱۸۰ لیتر خون را تصفیه می‌کنند، مواد زائد متابولیک و آب اضافی را از بدن خارج می‌کنند و ادرار را برای دفع از بدن تشکیل می‌دهند.
2. تنظیم تعادل الکترولیت‌ها:کلیه‌ها مسئول حفظ تعادل الکترولیت‌هایی مانند سدیم، پتاسیم، کلسیم و فسفر در بدن هستند تا عملکرد طبیعی اعصاب و عضلات تضمین شود.
3. تنظیم فشار خون:کلیه‌ها با تنظیم تعادل آب و نمک در بدن و ترشح هورمون‌هایی مانند رنین، به حفظ فشار خون پایدار کمک می‌کنند.
4. افزایش تولید گلبول‌های قرمز خون: کلیه‌ها اریتروپویتین (EPO) ترشح می‌کنند که مغز استخوان را برای تولید گلبول‌های قرمز خون تحریک کرده و از کم‌خونی جلوگیری می‌کند.
5. حفظ سلامت استخوان‌ها: کلیه‌ها در فعال‌سازی ویتامین D نقش دارند و به جذب و استفاده از کلسیم و حفظ سلامت استخوان‌ها کمک می‌کنند.

علائم اولیه بیماری کلیوی

بیماری کلیوی اغلب در مراحل اولیه علائم واضحی ندارد، اما با پیشرفت بیماری، علائم زیر ممکن است ظاهر شوند:

1. ناهنجاری‌های ادراری:کاهش حجم ادرار، تکرر ادرار، ادرار تیره یا کف آلود (پروتئینوری).
2. ادم:تورم پلک‌ها، صورت، دست‌ها، پاها یا اندام‌های تحتانی ممکن است نشانه‌ی این باشد که کلیه‌ها قادر به دفع طبیعی آب اضافی نیستند.
3. خستگی و ضعف:کاهش عملکرد کلیه می‌تواند منجر به تجمع سموم و کم‌خونی شود که می‌تواند باعث احساس خستگی شود.
4. از دست دادن اشتها و حالت تهوع:وقتی عملکرد کلیه مختل می‌شود، تجمع سموم در بدن ممکن است بر سیستم گوارش تأثیر بگذارد.
5. فشار خون بالا:بیماری کلیوی و فشار خون بالا رابطه علت و معلولی متقابل دارند. فشار خون بالای طولانی مدت می‌تواند به کلیه‌ها آسیب برساند، در حالی که بیماری کلیوی نیز می‌تواند باعث فشار خون بالا شود.
6. خارش پوست: افزایش سطح فسفر به دلیل اختلال عملکرد کلیه ممکن است باعث خارش شود.

چگونه از سلامت کلیه محافظت کنیم

1. رژیم غذایی سالمی داشته باشیدمصرف غذاهای سرشار از نمک، شکر و چربی را کاهش دهید و سبزیجات تازه، میوه‌ها و غلات کامل بیشتری مصرف کنید. مقدار متوسطی پروتئین با کیفیت بالا مانند ماهی، گوشت بدون چربی و لوبیا مصرف کنید.
2. هیدراته بمانید:آب کافی به کلیه‌ها کمک می‌کند تا مواد زائد را دفع کنند. توصیه می‌شود روزانه ۱.۵ تا ۲ لیتر آب بنوشید، اما مقدار خاص آن باید با توجه به شرایط فردی تنظیم شود.
3. کنترل فشار خون و قند خون:فشار خون بالا و دیابت از عوامل خطر اصلی بیماری کلیوی هستند و نظارت و کنترل منظم فشار خون و قند خون بسیار مهم است.
4. از سوء مصرف دارو خودداری کنید:استفاده طولانی مدت از داروهای خاص (مانند داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی) ممکن است به کلیه ها آسیب برساند و باید تحت نظر پزشک و به طور منطقی مصرف شود.
5. ترک سیگار و محدود کردن مصرف الکلسیگار کشیدن و نوشیدن بیش از حد الکل، بار کلیه‌ها را افزایش داده و به سلامت رگ‌های خونی آسیب می‌رساند.
6. معاینات منظم:افراد بالای ۴۰ سال یا افرادی که سابقه خانوادگی بیماری کلیوی دارند، باید آزمایش‌های روتین ادرار، آزمایش‌های عملکرد کلیه و بررسی فشار خون را انجام دهند.

بیماری‌های شایع کلیوی

1. بیماری مزمن کلیه (CKD): عملکرد کلیه به تدریج از بین می‌رود. ممکن است در مراحل اولیه هیچ علامتی وجود نداشته باشد، اما در مراحل پایانی ممکن است نیاز به دیالیز یا پیوند کلیه باشد.
2. آسیب حاد کلیه (AKI):کاهش ناگهانی عملکرد کلیه، که معمولاً در اثر عفونت شدید، کم آبی بدن یا مسمومیت دارویی ایجاد می‌شود.
3. سنگ کلیه: مواد معدنی موجود در ادرار متبلور شده و سنگ تشکیل می‌دهند که می‌تواند باعث درد شدید و انسداد مجاری ادراری شود.
4. نفریت: التهاب کلیه ناشی از عفونت یا اختلالات خودایمنی.
5. بیماری کلیه پلی‌کیستیکیک اختلال ژنتیکی که در آن کیست‌هایی در کلیه‌ها تشکیل می‌شوند و به تدریج عملکرد آنها را مختل می‌کنند.

نتیجه‌گیری

کلیه‌ها اندام‌های خاموشی هستند. بسیاری از بیماری‌های کلیوی در مراحل اولیه علائم واضحی ندارند و به همین دلیل به راحتی نادیده گرفته می‌شوند. از طریق یک سبک زندگی سالم، معاینات منظم و مداخله زودهنگام، می‌توانیم به طور مؤثر از سلامت کلیه‌ها محافظت کنیم. اگر متوجه علائم مشکلات کلیوی شدید، فوراً به پزشک مراجعه کنید تا از بدتر شدن وضعیت جلوگیری شود. به یاد داشته باشید، سلامت کلیه‌ها سنگ بنای مهم سلامت کلی است و سزاوار توجه و مراقبت شخصی ماست.

پزشکی بایسنهمواره بر تکنیک‌های تشخیصی برای بهبود کیفیت زندگی تمرکز دارد. ما 5 پلتفرم فناوری توسعه داده‌ایم - لاتکس، طلای کلوئیدی، سنجش ایمونوکروماتوگرافی فلورسانس، مولکولی، سنجش کمیلومینسانس. آزمایش سریع آلبومینو آزمایش آلبومین (Alb)برای غربالگری آسیب کلیوی در مراحل اولیه.